Quả cọ, một loại quả thường được tìm thấy ở các tỉnh như Phú Thọ, Nghệ An và Hà Tĩnh, dường như đã trở thành một đặc sản được yêu thích bởi thực khách ở thành phố. Với hương vị độc đáo, bùi bùi và thú vị, quả cọ đã chinh phục lòng tin của những người thưởng thức.
Theo người dân địa phương, cây cọ bắt đầu ra hoa và kết trái vào giữa tháng 7 âm lịch. Sau khoảng 3-4 tháng, quả cọ chín và người dân sẽ hối hả thu hoạch. Tùy thuộc vào thời tiết, mùa quả chín có thể kéo dài trong vài tháng.
Để hái quả cọ, người ta thường sử dụng cù lèo (lấy liềm buộc vào cây sào) do cây cọ cao và có nhiều gai. Việc thu hoạch phải được thực hiện cẩn thận để tránh làm hỏng quả và giảm chất lượng của chúng.
Quả cọ có hình dạng bầu dục và chỉ nhỏ bằng ngón tay cái của người lớn. Khi chín, vỏ quả có màu xanh dương thẫm hoặc hơi nâu đen. Sau khi hái, quả cọ được rửa sạch để loại bỏ bụi bẩn.
Với vị chát đặc trưng, quả cọ không thể ăn trực tiếp. Do đó, người dân thường "ỏm" (làm chín) quả để giảm độ chát và mang lại độ bùi, ngọt và béo ngậy. Quả cọ ỏm đã trở thành một món ăn vặt được nhiều người yêu thích.
Để làm quả cọ ỏm thơm ngon, người chế biến cần có kinh nghiệm và khéo léo. Quả cọ được rửa sạch và xóc lẫn với mảnh cật nứa già để tách vỏ. Sau đó, quả được ngâm trong nước sôi khoảng 85-90 độ C trong khoảng 15-20 phút để chín mềm. Quan trọng là không ngâm quá lâu hoặc quá nóng, vì điều này sẽ làm quả teo lại và trở nên cứng và chát. Cọ cũng không nên ỏm quá lâu, vì sẽ dẫn đến mềm nhũn và không ngon.
Để đảm bảo quả cọ ỏm ngon, cần điều chỉnh nhiệt độ nước và thời gian ngâm sao cho phù hợp. Khi mặt nước có nổi váng màu vàng, quả cọ đã chuyển từ màu xanh đậm sang màu vàng, là lúc quả ỏm hoàn hảo. Quả cọ ỏm ngon có lớp cùi dày, mang lại hương vị ngọt bùi thú vị.
Vì việc thu hoạch quả cọ khá khó khăn, đặc biệt là trong điều kiện thời tiết mưa gió, nên giá trị của quả cọ khá cao. Quả cọ thường có giá khoảng 60.000 đồng/kg, nhưng quả cọ nếp ngon lại có giá cao hơn, có thể lên đến gần 100.000 đồng/kg, vẫn không làm giảm sự hút khách của nó.
Quả cọ ỏm không chỉ là một món quà vặt được ưa thích ở thành phố, mà còn là nguyên liệu để chế biến nhiều món ngon khác nhau. Ở một số địa phương, quả cọ nếp được sử dụng để làm bánh dày, mang hương vị độc đáo. Quả cọ sau khi ỏm còn có thể được chế biến thành món dưa cọ ngon dùng trong ngày Tết hoặc dùng để kho cá, kho thịt.
Quả cọ xanh lè, vị đắng chát, cả năm chỉ có một mùa "hút" khách sành ăn. Một loại quả độc đáo và đầy hương vị mà bạn nên thử một lần trong đời!
