Tam thất là một loại dược liệu quý, được nhiều người sử dụng thường xuyên cho tác dụng chữa bệnh và tăng cường sức khỏe. Tuy nhiên, ít ai thực sự hiểu về cây tam thất và cách sử dụng tam thất một cách tốt nhất. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn đầy đủ thông tin về công dụng chữa bệnh, cách dùng và lưu ý khi sử dụng tam thất.
Đặc điểm của cây tam thất
Tam thất được biết đến với nhiều công dụng chữa bệnh trong y học cổ truyền. Với khả năng sinh sống linh hoạt và phù hợp với khí hậu núi cao của Việt Nam, cây tam thất ngày càng trở nên phổ biến trong y học cổ truyền.
Đặc điểm phân bố, thu hoạch
Tam thất là loài cây thân thảo, cao khoảng từ 30 - 50 cm. Lá cây tam thất thường mọc theo chùm 3 - 4 lá, mép lá có hình răng cưa. Hoa tam thất nở thành cụm nhỏ giống chiếc ô, thường mọc từ tháng 5 đến tháng 7. Củ tam thất có hình thoi, sần sùi, có nhiều nhánh xung quanh và các vết vằn dọc theo hình dáng của củ.
Tam thất chủ yếu được trồng ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Cao Bằng, Hà Giang, Lào Cai... hoặc ở những nơi có độ cao từ 1500m trở lên. Củ tam thất là bộ phận giá trị nhất của cây và thu hoạch củ tam thất đòi hỏi từ 3 - 7 năm trồng. Sau khi thu hoạch, củ tam thất được làm sạch, cắt bỏ phần rễ và phơi khô.
Thành phần hóa học
Tam thất có vị ngọt, đắng và tính ôn. Củ tam thất chứa các saponin A, B và 16 loại acid amin khác. Nhờ thành phần hóa học này, tam thất được sử dụng trong điều trị một số bệnh liên quan đến huyết máu và tim mạch.
Công dụng chữa bệnh của cây tam thất
Tam thất là một loại thuốc bổ tốt cho sức khỏe, đặc biệt là đối với những người mới ốm dậy, người thường xuyên mệt mỏi và cơ thể suy nhược. Củ tam thất giúp cầm máu, thổ huyết, tiêu ứ máu bên trong, giảm bầm tím và nhanh lành vết thương. Bạn có thể sử dụng tam thất trực tiếp để cầm máu tại chỗ cho những vết thương ngoài da, ứ huyết hoặc sưng đau.
Cây tam thất cũng bồi bổ sức khỏe, đặc biệt sau khi sinh. Ngoài ra, tam thất còn giúp tăng cường sức đề kháng, giảm mệt mỏi và phục hồi nhanh chóng sau tiểu phẫu. Tam thất cũng giúp loại bỏ các độc tố và duy trì cơ thể ở trạng thái cân bằng.
Theo nghiên cứu, tam thất còn có tác dụng phòng ngừa và điều trị ung thư, bảo vệ tim mạch, giảm huyết áp và chống lão hóa da.
Một số bài thuốc chữa bệnh bằng cây tam thất
Dưới đây là một số bài thuốc sử dụng tam thất để chữa bệnh:
- Bài thuốc giảm bầm tím, ứ máu: sử dụng 2-3g bột tam thất pha với nước ấm uống, ngày uống 3 lần cách nhau từ 6 - 8 tiếng.
- Bài thuốc cầm máu: dùng bột tam thất rắc trực tiếp lên vết thương để cầm máu.
- Bài thuốc điều trị đau thắt lưng: lấy 2g bột tam thất trộn đều với 2g bột hồng sâm, pha với nước uống, ngày uống 2 lần. Bài thuốc này cũng bồi bổ cơ thể cho người mới ốm dậy, phụ nữ sau khi sinh hay người có cơ thể suy nhược, ốm yếu.
- Bài thuốc chữa thấp tim: dùng 1g bột tam thất pha với nước ấm, mỗi ngày uống 3 lần và sử dụng liên tục trong vòng 1 tháng.
- Bài thuốc chữa đau bụng trước kỳ kinh nguyệt: sử dụng 5g bột tam thất pha với nước ấm hoặc cháo loãng, ngày uống 1 lần.
- Bài thuốc điều trị chứng ra máu sau sinh: sử dụng khoảng 8g bột tam thất pha với nước ấm hoặc cháo, uống liên tục mỗi ngày 2 - 3 lần cho đến khi triệu chứng ra máu hết hẳn.
Cách dùng và một số lưu ý khi sử dụng cây tam thất
Cây tam thất là dược liệu an toàn và không gây tác hại cho người sử dụng. Bạn có thể sử dụng tam thất trực tiếp theo các bài thuốc đã được đề cập ở trên. Tuy nhiên, cần lưu ý một số điều sau:
- Không sử dụng tam thất khi cơ thể lạnh vì nó có thể làm nghiêm trọng thêm tình trạng bệnh.
- Phụ nữ mang thai không nên sử dụng tam thất, cả tam thất tươi và bột tam thất, vì có thể gây khó sinh hoặc sảy thai. Tuy nhiên, sau khi sinh, sử dụng tam thất lại mang lại nhiều lợi ích.
- Không sử dụng tam thất cho người bị tiêu chảy.
- Không kết hợp tam thất với các loại trà có hương vị mạnh.
- Không nên sử dụng quá 9g bột tam thất mỗi ngày.
- Phụ nữ bị chứng rong kinh nặng cũng không nên sử dụng tam thất, vì có thể làm kinh nguyệt chảy lâu hơn.
Đối với trẻ em, nên tham khảo ý kiến chuyên gia về liều dùng và cách sử dụng. Không tự ý cho trẻ uống tam thất. Khi sử dụng tam thất, cũng cần lưu ý không sử dụng quá liều để tránh hiện tượng đối kháng và không đạt hiệu quả tốt.
Trên đây là tất cả thông tin về công dụng chữa bệnh, cách dùng và lưu ý khi sử dụng cây tam thất. Mặc dù tam thất là một dược liệu an toàn, nhưng bạn cần phải sử dụng nó một cách đúng đắn và không chủ quan. Đặc biệt, không nên dựa vào quan điểm cổ xưa cho rằng tam thất có thể chữa được mọi bệnh.
